三字经拼音全文共1440字
南宋·王应麟
rén zhī chū xìng běn shàn
人 之 初 , 性 本 善 。
xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn
性 相 近 , 习 相 远 。
gǒu bú jiào xìng nǎi qiān
苟 不 教 , 性 乃 迁 。
jiào zhī dào guì yǐ zhuān
教 之 道 , 贵 以 专 。
xī mèng mǔ zé lín chǔ
昔 孟 母 , 择 邻 处 。
zǐ bù xué duàn jī zhù
子 不 学 , 断 机 杼 。
dòu yān shān yǒu yì fāng
窦 燕 山 , 有 义 方 。
jiào wǔ zǐ míng jù yáng
教 五 子 , 名 俱 扬 。
yǎng bú jiào fù zhī guò
养 不 教 ,父 之 过 。
jiào bù yán shī zhī duò
教 不 严 , 师 之 惰 。
zǐ bù xué fēi suǒ yí
子 不 学 , 非 所 宜 。
yòu bù xué lǎo hé wéi
幼 不 学 , 老 何 为 。
yù bù zhuó bù chéng qì
玉 不 琢 , 不 成 器 。
rén bù xué bù zhī yì
人 不 学 ,不 知 义 。
wéi rén zǐ fāng shào shí
为 人 子 ,方 少 时 。
qīn shī yǒu xí lǐ yí
亲 师 友 , 习 礼 仪 。
xiāng jiǔ líng néng wēn xí
香 九 龄 ,能 温 席 。
xiào yú qīn suǒ dāng zhí
孝 于 亲 , 所 当 执 。
róng sì suì néng ràng lí
融 四 岁 , 能 让 梨 。
tì yú zhǎng yí xiān zhī
悌 于 长 , 宜 先 知 。
shǒu xiào tì cì jiàn wén
首 孝 悌 , 次 见 闻 。
zhī mǒu shù shí mǒu wén
知 某 数 , 识 某 文 。
yī ér shí shí ér bǎi
一 而 十 , 十 而 百 。
bǎi ér qiān qiān ér wàn
百 而 千 , 千 而 万 。
sān cái zhě tiān dì rén
三 才 者 , 天 地 人 。
sān guāng zhě rì yuè xīng
三 光 者 , 日 月 星 。
sān gāng zhě jūn chén yì
三 纲 者 , 君 臣 义 。
fù zǐ qīn fū fù shùn
父 子 亲 , 夫 妇 顺 。
yuē chūn xià yuē qiū dōng
曰 春 夏 , 曰 秋 冬 。
cǐ sì shí yùn bù qióng
此 四 时 , 运 不 穷 。
yuē nán běi yuē xī dōng
曰 南 北 ,曰 西 东 。
cǐ sì fāng yìng hū zhōng
此 四 方 , 应 乎 中 。
yuē shuǐ huǒ mù jīn tǔ
曰 水 火 , 木 金 土 。
cǐ wǔ xíng běn hū shù
此 五 行 , 本 乎 数 。
shí gān zhě jiǎ zhì guǐ
十 干 者 , 甲 至 癸 。
shí èr zhī zǐ zhì hài
十 二 支 , 子 至 亥 。
yuē huáng dào rì suǒ chán
曰 黄 道 , 日 所 躔 。
yuē chì dào dāng zhōng quán
曰 赤 道 , 当 中 权 。
chì dào xià wēn nuǎn jí
赤 道 下 , 温 暖 极 。
wǒ zhōng huá zài dōng běi
我 中 华 , 在 东 北 。
hán yù jūn shuāng lù gǎi
寒 燠 均, 霜 露 改。
yòu gāo yuán zuǒ dà hǎi
右 高 原, 左 大 海。
gǔ jiǔ zhōu,jīn gǎi zhì。
古 九 州, 今 改 制。
chēng xíng shěng,sān shí wǔ。
称 行 省, 三 十 五。
yuē jiāng hé yuē huái jì
曰 江 河 , 曰 淮 济 。
cǐ sì dú shuǐ zhī jì
此 四 渎 , 水 之 纪 。
yuē dài huá sōng héng héng
曰 岱 华 , 嵩 恒 衡 。
cǐ wǔ yuè shān zhī míng
此 五 岳 , 山 之 名 。
yuē shì nóng yuē gōng shāng
曰 士 农 , 曰 工 商 。
cǐ sì mín guó zhī liáng
此 四 民 , 国 之 良 。
yuē rén yì lǐ zhì xìn
曰 仁 义 , 礼 智 信 。
cǐ wǔ cháng bù róng wěn
此 五 常 , 不 容 紊 。
dì suǒ shēng yǒu cǎo mù
地 所 生 , 有 草 木 。
cǐ zhí wù biàn shuǐ lù
此 植 物 , 遍 水 陆 。
yǒu chóng yú yǒu niǎo shòu
有 虫 鱼 ,有 鸟 兽 。
cǐ dòng wù néng fēi zǒu
此 动 物 , 能 飞 走 。
dào liáng shū mài shǔ jì
稻 粱 菽 , 麦 黍 稷 。
cǐ liù gǔ rén suǒ shí
此 六 谷 ,人 所 食 。
mǎ niú yáng jī quǎn shǐ
马 牛 羊 , 鸡 犬 豕 。
cǐ liù chù rén suǒ sì
此 六 畜 , 人 所 饲 。
yuē xǐ nù yuē āi jù
曰 喜 怒 , 曰 哀 惧 。
ài wù yù qī qíng jù
爱 恶 欲 , 七 情 具 。
qīng chì huáng jí hēi bái
青 赤 黄 , 及 黑 白 。
cǐ wǔ sè mù suǒ shí
此 五 色 , 目 所 识 。
suān kǔ gān jí xīn xián
酸 苦 甘 , 及 辛 咸 。
cǐ wǔ wèi kǒu suǒ hán
此 五 味 , 口 所 含 。
shān jiāo xiāng jí xīng xiǔ
膻 焦 香 , 及 腥 朽 。
cǐ wǔ chòu bí suǒ xiù
此 五 臭 , 鼻 所 嗅 。
páo tǔ gé mù shí jīn
匏 土 革 , 木 石 金 。
sī yǔ zhú nǎi bā yīn
丝 与 竹 , 乃 八 音 。
yuē píng shàng yuē qù rù
曰 平 上 , 曰 去 入 。
cǐ sì shēng yí tiáo xié
此 四 声 , 宜 调 协 。
gāo zēng zǔ fù ér shēn
高 曾 祖 ,父 而 身 。
shēn ér zǐ zǐ ér sūn
身 而 子 , 子 而 孙 。
zì zǐ sūn zhì xuán zēng
自 子 孙 , 至 玄 曾 。
nǎi jiǔ zú rén zhī lún
乃 九 族 , 人 之 伦 。
fù zǐ ēn fū fù cóng
父 子 恩 , 夫 妇 从 。
xiōng zé yǒu dì zé gōng
兄 则 友 , 弟 则 恭 。
zhǎng yòu xù yǒu yǔ péng
长 幼 序 ,友 与 朋 。
jūn zé jìng chén zé zhōng
君 则 敬 , 臣 则 忠 。
cǐ shí yì rén suǒ tóng
此 十 义 , 人 所 同 。
dāng shī xù wù wéi bèi
当 师 叙 , 勿 违 背 。
zhǎn qí shuāi dà xiǎo gōng
斩 齐 衰 , 大 小 功 。
zhì sī má wǔ fú zhōng
至 缌 麻 , 五 服 终 。
lǐ yuè shè yù shū shù
礼 乐 射 , 御 书 数 。
gǔ liù yì jīn bú jù
古 六 艺 , 今 不 具 。
wéi shū xué rén gòng zūn
惟 书 学 , 人 共 遵 。
jì shí zì jiǎng shuō wén
既 识 字 , 讲 说 文 。
yǒu gǔ wén dà xiǎo zhuàn
有 古 文 , 大 小 篆 。
lì cǎo jì bù kě luàn
隶 草 继 , 不 可 乱 。
ruò guǎng xué jù qí fán
若 广 学 , 惧 其 繁 。
dàn lüè shuō néng zhī yuán
但 略 说 , 能 知 源 。
fán xùn méng xū jiǎng jiu
凡 训 蒙 , 须 讲 究 。
xiáng xùn gǔ míng jù dòu
详 训 诂 , 明 句 读 。
wéi xué zhě bì yǒu chū
为 学 者 , 必 有 初 。
xiǎo xué zhōng zhì sì shū
小 学 终 , 至 四 书 。
lún yǔ zhě èr shí piān
论 语 者 , 二 十 篇 。
qún dì zǐ jì shàn yán
群 弟 子 , 记 善 言 。
mèng zǐ zhě qī piān zhǐ
孟 子 者 , 七 篇 止 。
jiǎng dào dé shuō rén yì
讲 道 德 , 说 仁 义 。
zuò zhōng yōng zǐ sī bǐ
作 中 庸 , 子 思 笔 。
zhōng bù piān yōng bú yì
中 不 偏 , 庸 不 易 。
zuò dà xué nǎi zēng zǐ
作 大 学 , 乃 曾 子 。
zì xiū qí zhì píng zhì
自 修 齐 , 至 平 治 。
xiào jīng tōng sì shū shú
孝 经 通 , 四 书 熟 。
rú liù jīng shǐ kě dú
如 六 经 , 始 可 读 。
shī shū yì lǐ chūn qiū
诗 书 易 , 礼 春 秋 。
hào liù jīng dāng jiǎng qiú
号 六 经 , 当 讲 求 。
yǒu lián shān yǒu guī cáng
有 连 山 , 有 归 藏 。
yǒu zhōu yì sān yì xiáng
有 周 易 , 三 易 详 。
yǒu diǎn mó yǒu xùn gào
有 典 谟 , 有 训 诰 。
yǒu shì mìng shū zhī ào
有 誓 命 , 书 之 奥 。
wǒ zhōu gōng zuò zhōu lǐ
我 周 公 , 作 周 礼 。
zhù liù guān cún zhì tǐ
著 六 官 , 存 治 体 。
dà xiǎo dài zhù lǐ jì
大 小 戴 , 注 礼 记 。
shù shèng yán lǐ yuè bèi
述 圣 言 , 礼 乐 备 。
yuē guó fēng yuē yǎ sòng
曰 国 风 , 曰 雅 颂 。
hào sì shī dāng fěng yǒng
号 四 诗 , 当 讽 咏 。
shī jì wáng chūn qiū zuò
诗 既 亡 , 春 秋 作 。
yù bāo biǎn bié shàn è
寓 褒 贬 , 别 善 恶 。
sān zhuàn zhě yǒu gōng yáng
三 传 者 , 有 公 羊 。
yǒu zuǒ shì yǒu gǔ liáng
有 左 氏 , 有 谷 梁 。
jīng jì míng fāng dú zǐ
经 既 明 , 方 读 子 。
cuō qí yào jì qí shì
撮 其 要 , 记 其 事 。
wǔ zǐ zhě yǒu xún yáng
五 子 者 , 有 荀 扬 。
wén zhōng zǐ jí lǎo zhuāng
文 中 子 ,及 老 庄 。
jīng zǐ tōng dú zhū shǐ
经 子 通 , 读 诸 史 。
kǎo shì xì zhī zhōng shǐ
考 世 系 , 知 终 始 。
zì xī nóng zhì huáng dì
自 羲 农 , 至 黄 帝 。
hào sān huáng jū shàng shì
号 三 皇 , 居 上 世 。
táng yǒu yú hào èr dì
唐 有 虞 , 号 二 帝 。
xiāng yī xùn chēng shèng shì
相 揖 逊 , 称 盛 世 。
xià yǒu yǔ shāng yǒu tāng
夏 有 禹 , 商 有 汤 。
zhōu wén wǔ chēng sān wáng
周 文 武 ,称 三 王 。
xià chuán zǐ jiā tiān xià
夏 传 子 , 家 天 下 。
sì bǎi zǎi qiān xià shè
四 百 载 , 迁 夏 社 。
tāng fá xià guó hào shāng
汤 伐 夏 , 国 号 商 。
liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng
六 百 载 , 至 纣 亡 。
zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu
周 武 王 , 始 诛 纣 。
bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ
八 百 载 , 最 长 久 。
zhōu zhé dōng wáng gāng zhuì
周 辙 东 , 王 纲 坠。
chěng gān gē shàng yóu shuì
逞 干 戈 ,尚 游 说 。
shǐ chūn qiū zhōng zhàn guó
始 春 秋 , 终 战 国 。
wǔ bà qiáng qī xióng chū
五 霸 强 , 七 雄 出 。
yíng qín shì shǐ jiān bìng
嬴 秦 氏 , 始 兼 并 。
chuán èr shì chǔ hàn zhēng
传 二 世 , 楚 汉 争 。
gāo zǔ xīng hàn yè jiàn
高 祖 兴 , 汉 业 建 。
zhì xiào píng wáng mǎng cuàn
至 孝 平 , 王 莽 篡 。
guāng wǔ xīng wéi dōng hàn
光 武 兴 , 为 东 汉 。
sì bǎi nián zhōng yú xiàn
四 百 年 , 终 于 献 。
wèi shǔ wú zhēng hàn dǐng
魏 蜀 吴 , 争 汉 鼎 。
hào sān guó qì liǎng jìn
号 三 国, 迄 两 晋 。
sòng qí jì liáng chén chéng
宋 齐 继 , 梁 陈 承 。
wéi nán cháo dū jīn líng
为 南 朝 , 都 金 陵 。
běi yuán wèi fēn dōng xī
北 元 魏 , 分 东 西 。
yǔ wén zhōu yǔ gāo qí
宇 文 周, 与 高 齐 。
dài zhì suí yì tǔ yǔ
迨 至 隋 , 一 土 宇 。
bù zài chuán shī tǒng xù
不 再 传 , 失 统 绪 。
táng gāo zǔ qǐ yì shī
唐 高 祖 ,起 义 师 。
chú suí luàn chuàng guó jī
除 隋 乱 , 创 国 基 。
èr shí chuán sān bǎi zǎi
二 十 传 , 三 百 载 。
liáng miè zhī guó nǎi gǎi
梁 灭 之 , 国 乃 改 。
liáng táng jìn jí hàn zhōu
梁 唐 晋, 及 汉 周 。
chēng wǔ dài jiē yǒu yóu
称 五 代 , 皆 有 由 。
yán sòng xīng shòu zhōu shàn
炎 宋 兴 , 受 周 禅 。
shí bā chuán nán běi hùn
十 八 传 , 南 北 混 。
liáo yǔ jīn jiē chēng dì
辽 与 金 , 皆 称 帝 。
yuán miè jīn jué sòng shì
元 灭 金 , 绝 宋 世 。
yú tú guǎng chāo qián dài
舆 图 广 , 超 前 代 。
jiǔ shí nián guó zuò fèi
九 十 年 , 国 祚 废 。
tài zǔ xīng guó dà míng
太 祖 兴 , 国 大 明 。
hào hóng wǔ dū jīn líng
号 洪 武 , 都 金 陵 。
dài chéng zǔ qiān yān jīng
迨 成 祖 , 迁 燕 京 。
shí liù shì zhì chóng zhēn
十 六 世 , 至 崇 祯 。
quán yān sì kòu rú lín
权 阉 肆 , 寇 如 林 。
lǐ chuǎng chū shén qì fén
李 闯 出 , 神 器 焚 。
qīng shì zǔ yīng jǐng mìng
清 世 祖 , 膺 景 命 。
jìng sì fāng kè dà dìng
靖 四 方 , 克 大 定 。
yóu kāng yōng lì qián jiā
由 康 雍 , 历 乾 嘉 。
mín ān fù zhì jì kuā
民 安 富 , 治 绩 夸 。
dào xián jiān biàn luàn qǐ
道 咸 间 , 变 乱 起 。
shǐ yīng fǎ rǎo dū bǐ
始 英 法 , 扰 都 鄙 。
tóng guāng hòu xuān tǒng ruò
同 光 后 , 宣 统 弱 。
chuán jiǔ dì mǎn qīng mò
传 九 帝 , 满 清 殁 。
gé mìng xīng fèi dì zhì
革 命 兴 , 废 帝 制 。
lì xiàn fǎ jiàn mín guó
立 宪 法 , 建 民 国 。
gǔ jīn shǐ quán zài zī
古 今 史 , 全 在 兹 。
zǎi zhì luàn zhī xīng shuāi
载 治 乱 , 知 兴 衰 。
shǐ suī fán dú yǒu cì
史 虽 繁 , 读 有 次 。
shǐ jì yī hàn shū èr
史 记 一 , 汉 书 二 。
hòu hàn sān guó zhì sì
后 汉 三 , 国 志 四 。
jiān zhèng jīng cān tōng jiàn
兼 证 经,参 通 鉴 。
dú shǐ zhě kǎo shí lù
读 史 者 ,考 实 录 。
tōng gǔ jīn ruò qīn mù
通 古 今 , 若 亲 目 。
kǒu ér sòng xīn ér wéi
口 而 诵 , 心 而 惟 。
zhāo yú sī xī yú sī
朝 于 斯 , 夕 于 斯 。
xī zhòng ní shī xiàng tuó
昔 仲 尼 , 师 项 橐 。
gǔ shèng xián shàng qín xué
古 圣 贤 , 尚 勤 学 。
zhào zhōng lìng dú lǔ lùn
赵 中 令 , 读 鲁 论 。
bǐ jì shì xué qiě qín
彼 既 仕 , 学 且 勤 。
pī pú biān xiāo zhú jiǎn
披 蒲 编 , 削 竹 简 。
bǐ wú shū qiě zhī miǎn
彼 无 书 , 且 知 勉 。
tóu xuán liáng zhuī cì gǔ
头 悬 梁 , 锥 刺 股 。
bǐ bù jiào zì qín kǔ
彼 不 教 , 自 勤 苦 。
rú náng yíng rú yìng xuě
如 囊 萤 , 如 映 雪 。
jiā suī pín xué bù chuò
家 虽 贫 , 学 不 辍 。
rú fù xīn rú guà jiǎo
如 负 薪 , 如 挂 角 。
shēn suī láo yóu kǔ zhuó
身 虽 劳 , 犹 苦 卓 。
sū lǎo quán èr shí qī
苏 老 泉 , 二 十 七 。
shǐ fā fèn dú shū jí
始 发 愤 , 读 书 籍 。
bǐ jì lǎo yóu huǐ chí
彼 既 老 , 犹 悔 迟 。
ěr xiǎo shēng yí zǎo sī
尔 小 生 , 宜 早 思 。
ruò liáng hào bā shí èr
若 梁 灏 , 八 十 二 。
duì dà tíng kuí duō shì
对 大 廷 , 魁 多 士 。
bǐ jì chéng zhòng chēng yì
彼 既 成 , 众 称 异 。
ěr xiǎo shēng yí lì zhì
尔 小 生 , 宜 立 志 。
yíng bā suì néng yǒng shī
莹 八 岁 , 能 咏 诗 。
mì qī suì néng fù qí
泌 七 岁 , 能 赋 棋 。
bǐ yǐng wù rén chēng qí
彼 颖 悟 , 人 称 奇 。
ěr yòu xué dāng xiào zhī
尔 幼 学 , 当 效 之 。
cài wén jī néng biàn qín
蔡 文 姬 , 能 辨 琴 。
xiè dào yùn néng yǒng yín
谢 道 韫 , 能 咏 吟 。
bǐ nǚ zǐ qiě cōng mǐn
彼 女 子 , 且 聪 敏 。
ěr nán zǐ dāng zì jǐng
尔 男 子 , 当 自 警 。
táng liú yàn fāng qī suì
唐 刘 晏 , 方 七 岁 。
jǔ shén tóng zuò zhèng zì
举 神 童 , 作 正 字 。
yàn suī yòu shēn yǐ shì
晏 虽 幼 , 身 已 仕 。
yǒu wéi zhě yì ruò shì
有 为 者 , 亦 若 是 。
quǎn shǒu yè jī sī chén
犬 守 夜 , 鸡 司 晨 。
gǒu bù xué hé wéi rén
苟 不 学 , 曷 为 人 。
cán tǔ sī fēng niàng mì
蚕 吐 丝 , 蜂 酿 蜜 。
rén bù xué bù rú wù
人 不 学 , 不 如 物 。
yòu ér xué zhuàng ér xíng
幼 而 学 , 壮 而 行 。
shàng zhì jūn xià zé mín
上 致 君 , 下 泽 民 。
yáng míng shēng xiǎn fù mǔ
扬 名 声 , 显 父 母 。
guāng yú qián yù yú hòu
光 于 前 , 裕 于 后 。
rén yí zǐ jīn mǎn yíng
人 遗 子 , 金 满 籝 。
wǒ jiào zǐ wéi yī jīng
我 教 子 , 唯 一 经 。
qín yǒu gōng xì wú yì
勤 有 功 , 戏 无 益 。
jiè zhī zāi yí miǎn lì
戒 之 哉 , 宜 勉 力 。